İran son vakitlerde İsrail ile yaşadığı tansiyonla daima gündemde. İsrail Suriye’nin başşehri Şam’daki İran Büyükelçiliği’ni bombalamış, İran’da çok tartışılan bir drone saldırısı ile yanıt vermişti. Geçtiğimiz günlerde de Hamas Lideri İsmail Haniye, İran’ın başşehri Tahran’da suikasta uğramış, saldırıyı üstlenen olmasa da olayın gerisinde İsrail’in olduğu öne sürülmüştü. Dünya Haniye suikastı sonrası İran’ın vereceği karşılığı merak ederken toplumsal medyaya düşen bir fotoğraf kamu oyunun epeyce ilgisini çekti.
İRAN’IN İHA GEMİSİ GÜN YÜZÜNE ÇIKTI
Euroasiantimes sitesinin haberine nazaran İran’ın inşa etmekte olduğu Shahid Bagheri İHA gemisinin fotoğrafları toplumsal medyada paylaşılıyor. Sitenin haberine nazaran Iran Naval Forces isimli bir hesap Shahid Bagheri’ye ilişkin olduğu öne sürdüğü fotoğrafı yayınladı. İran’ın gemiyi 2022 yılının bahar aylarında yapmaya başladığı argüman ediliyor. Gemiyi İran Gemi İnşa ve Açık Deniz Sanayileri Kompleksi Şirketi (ISOICO), İran’ın Bender Abbas Limanı’ndaki tersanesinde inşa etmekte. Shadid Bagheri, İran’da ordudan bağımsız bir askeri güç olan İhtilal Muhafızları için üretiliyor. Değişik bir dizayna sahip 240 metrelik gemi için her ne kadar uçak gemisi boyutlarını karşılamasa da toplumsal medyada “İran’ın birinci uçak gemisi” yorumları bile yapılıyor.
تصویری از ناو پهپاد بر باقری pic.twitter.com/oBx5Y1JRjV
— Iranian Naval Force (@Navy_Iranian) August 20, 2024
İRAN İÇİN KIYMETİ BÜYÜK
Shadid Bagheri, İran için büyük bir mana tabir ediyor. Bilhassa Basra Körfezi’nde sıkça ABD Donanması ile karşı karşıya gelen İran için kıymetli bir etmen. Her ne kadar Shahid Bagheri tek başına ABD Donanması’na karşı bir tehdit oluşturmasa da bilhassa İran’ın donanma havacılığı kabiliyetleri kazanması açısından bu geminin sembolik ve ruhsal bir ehemmiyeti bulunuyor.
İHA VE HELİKOPTER GEMİSİ OLACAK
İran’ın elinde Ukrayna Savaşı için Rusya’ya verdiği çok sayıda Shaded kamikaze İHA’ları bulunuyor. Çin’in küçük İHA’lar ve uçaklar için ürettiği MD550 modeli piston motorlarının kopyalarını kullanan Shaded İHA’ları Ukrayna savaşında Rus Ordusu tarafından Geran-2 ismiyle sıkça kullanılıyor. Bu İHA’lar Ukrayna Ordusu için kıymetli ölçüde tehlike yaratırken ülkenin alt yapısını tekraren amaç aldı. Shadid Begrami gemisinde de Shahed-129, Shahed-131, Shahed-136 ve Mohajer -6 üzere kamikaze İHA’lardan bulunacağı kestirim ediliyor. Ayrıyeten İran elinde bulunan jet motorlu SİHA’ları da bu geminin tesir alanını genişletiyor. İran’ın elinde bulunan hafif taarruz tipi helikopterlerin de bu gemide kullanılması düşünülüyor.
TASARIMI SORU İŞARETLERİ YARATIYOR: ASKERİ GEREKSİNİMLERİ KARŞILAMAYABİLİR
Ancak İran’ın inşa ettiği İHA gemisi için tenkitler de mevcut. Bir kez Shahid Bageri sıfırdan inşa edilen bir İHA gemisi değil. 24 yaşında bir yük gemisi olan Perarin, çeşitli modifiyelerle Shahid Bagheri haline getiriliyor. Bir yük gemisinin askeri bir gemiye çevrilmesi soru işaretleri yaratıyor. Çünkü bu gemi birinci olarak ticari hedeflerle kimi askeri gereksinimleri karşılamada yetersiz kalabileceği belirtiliyor.
GÜVERTE VE PİST KAZALARA SEBEBİYET VEREBİLİR
Öte yandan uzmanlar dizaynda bulunan birtakım yanlışlıkları da lisana getiriyor. Örneğin yük gemisinin güverte kulesi nedeniyle gemiye açılı bir pist inşa edildiği görülüyor. Uzmanlar açılı pistlerin ve geminin tam ortasında duran güverte kulesinin kalkışlarda ve inişlerde sorun yaratabileceği görüşünde. Bilhassa inişlerde bu güverte ve pistin kazalara sebebiyet verebileceği görüşü hakim. Bunun yanında ise geminin özellikleri hakkında pek bir bilgi bulunmuyor. Atlama rampası bulunan pistte inişlerde hava araçlarının hangi teknoloji ile yakalanacağı bilgisi şimdi açıklanmadı. Ayrıyeten geminin silah ve hava savunma sistemleri hakkında bir bilgi de bulunmuyor.
SHADID BAGHERİ BİRİNCİ DEĞİL
Peki neden İran sıfırdan gemi inşa etmek yerine yük gemisini İHA gemisine çeviriyor? Bunun yanıtı ise ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımlar. İran, ABD’nin kendisine uyguladığı çok sert ambargolar nedeniyle yurt dışından ham unsur ve yedek kesim tedarik edemiyor. Ve bu yaptırımlar İran’ın kesim üretimini hayli kısıtlıyor. İran bu yüzden eldeki imkanlar ile ordusunu İsrail ve ABD üzere tehditlere karşı geliştirme uğraşı içerisinde. Üstelik Shadid Bagheri İran’ın inşa ettiği birinci su üstü hava platformu da değil. Bu eğilimin bir öteki değerli örneği ise eski bir ticari gemi olan ve helikopter gemisine dönüştürülen İran İhtilal Muhafızları Ordusuna bağlı Shahid Roudaki gemisi.