Sağlık Bilimleri Üniversitesi Fizikî Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ayça Uran Şan, çocuklarda uygunsuz çanta kullanımının önemli kas-iskelet sistemi sıkıntılarına yol açtığını belirterek, “Sırt çantası yükünün çocuğumuzun kilosunun yüzde 10’unu geçmemesi lazım.” dedi.
Gaziler Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde vazife yapan Şan, AA muhabirine, okul çağındaki çocukların omurga sıhhatinin, kas-iskelet sisteminin korunması için gerçek çanta seçimine ait bilgileri paylaştı.
Doğru okul çantası seçimi ve kullanımının çocukların fizikî sıhhati açısından büyük ehemmiyet taşıdığını vurgulayan Şan, “Yapılan araştırmalar, çocukluk çağı devrinde uygunsuz çanta kullanımı, bel, boyun, sırt, omuz ağrısı, kol ve bacaklarda güçsüzlük, uyuşma hali, halk ortasında omurga eğriliği olarak bilinen ‘skolyoz’, kamburluk olarak bilinen ‘kifoz’un da ortalarında yer aldığı çeşitli kas-iskelet sistemi sıkıntılarıyla karşı karşıya kalabileceklerini gösteriyor.” tabirini kullandı.
Doç. Dr. Şan, “Doğru sırt çantası kullanımı için çanta tartısının çocuğumuzun kilosunun yüzde 10’unu geçmemesi lazım. Çocuğumuzun 40 kilogram olduğunu düşünürsek kullanması gereken azamî yükteki çantanın 4 kilogramı aşmaması gerekiyor.” diye konuştu.
ÇANTAYI TEK OMUZA TAKMAKTAN KAÇINILMALI
Çantanın kullanım formunun de değerli olduğunu belirten Şan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Okul çantasının iki omuz askısının bulunması, çantanın iki omuza takılması, tek omuza takma yahut çapraz kullanımdan kaçınılması kıymetli. Tek taraflı yahut çapraz asıldığında çantanın yükü, omurganın her iki tarafına eşit olarak dağıtılamıyor. Asimetrik yük dağılımı nedeniyle çocuklarımız uzun periyotta birtakım omurga sıkıntılarıyla karşı karşıya kalabiliyor.
Omuz askılarının özelliği de son derece kıymetli. Uygun ve yanlışsız bir sırt çantasında omuz askılarının kesinlikle çantanın tartısını her iki omuza eşit biçimde dağıtacak biçimde dizayn edilmesi, eşit uzunluğa, ayarlanabilir özelliğe ve dolgu gerecine sahip olması son derece kıymetli. Çocuklarımızda bazen dolgusuz askılı sırt çantalarını görüyoruz, bu durumlarda çocuklarımız omuzlarında şiddetli bası semptomları yaşamakta, bu, kas ve tendon yaralanmalarına sebep olabilmektedir.”
ÖNERİLMEYEN ÇANTALAR
Okul çantalarının sırt kısmında de dolgu materyalinin olması gerektiğine dikkati çeken Şan, “Sırt çantasında kesinlikle çoklu bölmelerin de bulunması gerekiyor. Örneğin, çocuğumuz okula ağır bir kitap götürecekse bu kitabın kesinlikle çantanın sırta en yakın bölmesine konulmasını istiyoruz. Kalan eşyaların da çantanın sağ ve soldaki öbür bölmelerine eşit dağıtılmasını öneriyoruz.” dedi.
Sırt çantasının göğüs yahut bel kemerinin bulunmasının, yük dağılımının bedenin her tarafına eşit biçimde aktarılmasına yardımcı olduğunu vurgulayan Şan, çanta boyutlarının nasıl olması gerektiğine ait de şu bilgileri paylaştı:
“Çanta uzunluğu çocuğumuzun uzunluğuyla gerçek orantılı olmalı. Her vakit en büyük çanta, en güzel çanta manasına gelmez. Bazen sırt çantasının boyutu büyüdükçe içine atılacak gereksiz eşyaların da ölçüsü artıyor ve çocuklarımız omurga üzerinde gereksiz yüklere maruz kalabiliyor.
Sırt çantası takıldıktan sonra da çocuğumuzun üzerinde birtakım ayarlamalar yapılması son derece kıymetli. Yapılan araştırmalara nazaran, çocuğumuzun taktığı çantanın en alt düzeyinin bel çukurunun 10 santimetre aşağısını aşmaması gerekiyor yani kalça bölgesine kadar sarkan sırt çantalarını çocuklarımıza önermiyoruz. Şayet şartlar uygunsa, okula ulaşımda arazi, yollar çok engebeli değilse, bazen sırt çantasına alternatif olarak kulplu yahut ‘çekçekli’ denilen tekerlekli okul çantalarını da önerebiliyoruz. Böylece omurga üzerine yük binmesini de minimalize etmiş oluyoruz.”
ÇALIŞMA MASASINDA NASIL OTURULMALI
Hastaneye başvuranların günlük ömürlerine ait ayrıntılı tahliller yaptıklarını, hastalarda yanlış sırt çantası kullanımıyla da sık sık karşılaştıklarını anlatan Şan, çanta kullanımının yanında ders çalışma esnasında ortaya çıkan duruş bozukluklarının da kıymetli sıhhat problemlerine yol açabildiğini lisana getirdi.
Doç. Dr. Şan, şunları kaydetti:
“Masa başında en kıymetli nokta, yanlışsız bir sandalye seçimi. Sandalye, çocuğumuzun alt sırt ve bel bölgesini kesinlikle desteklemeli. Oturuş esnasında omurganın kesinlikle dik konumda, başın hafif öne eğik biçimde olması, gözlerle kitap ortasındaki uzaklığın yaklaşık 30-35 santimetre olmasını öneriyoruz. Daha fazla öne eğik konumlar, çocuklarımızın omurga sıhhatini tehdit edecektir.
Ayrıca çalışma sırasında üst kol ve omuz bölgesi rahat, dirseklerin 90 derece bükük durumda olması, kalça ve diz yeniden 90 derece bükük biçimde oturulması ve ayak tabanlarının kesinlikle yere basmasını öneriyoruz. Şayet çocuğumuzun bacak uzunluğu uygun değilse de ayak tabanlarını destekleyici aparatların kullanımını tavsiye ediyoruz.”