Küresel piyasalarda gözler, gelecek hafta ABD Merkez Bankası’nın (Fed) açıklayacağı faiz kararına çevrilirken, hisse piyasalarında bankanın 50 baz puanlık faiz indirimine gideceğine yönelik beklentilerin güç kazanarak yüzde 50 ihtimalle fiyatlanmasıyla Asya borsaları hariç olumlu bir seyir izlendi.
ABD’de açıklanan bilgilerden alınan sinyallerle faiz indirimine yönelik beklentiler güç kazanırken, yatırımcıların risk iştahında artış görüldü.
Güç kaybeden istihdam piyasası ve ekonomik büyüme bilgileriyle birlikte geçen hafta açıklanan enflasyon bilgilerinin akabinde ABD Merkez Bankasının (Fed) gelecek hafta 25 baz puanlık ya da 50 baz puanlık faiz indirimine gidebileceği istikametindeki beklentiler yüzde 50’şerlik oranlarla eşit seviyesinde bulunuyor.
Özellikle Eski Fed Üyesi Dudley, Fed’in gelecek hafta gerçekleştireceği toplantıda 50 baz puanlık bir faiz indirimi için alan gördüğünü söylemesi sonrasında 50 baz puanlık faiz indirimine yönelik beklentilerin güçlenmesi dikkati çekti.
Analistler, global piyasalarda Fed’in gelecek hafta yapması beklenen faiz indiriminin büyüklüğüne yönelik belirsizliklerin tesirlerinin devam ettiğini belirtti.
Enflasyon telaşlarının son devirlerde baskılandığını tabir eden analistler, güç kaybeden istihdam piyasasının resesyon riskini beslediğini söyledi.
ABD’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ağustosta aylık bazda yüzde 0,2, yıllık bazda yüzde 2,5 ile beklentilere paralel artış kaydetti. Değişken güç ve besin fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE ise ağustosta aylık yüzde 0,3 ile beklentilerin üzerinde yükselirken, yıllık yüzde 3,2 ile öngörüler doğrultusunda artış gösterdi.
Analistler, enflasyon oranlarında beklentiler dahilinde bir yavaşlamanın olduğunu ve çekirdek enflasyon tarafında sonlu da olsa direncin sürdüğünü belirtti.
Ülkede, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ağustosta aylık bazda yüzde 0,2 ile beklentilerin üzerinde, yıllık bazda ise yüzde 1,7 ile öngörülere paralel yükseldi.
Değişken besin ve güç fiyatlarını içermeyen çekirdek ÜFE de ağustosta aylık bazda yüzde 0,3 ve yıllık bazda yüzde 2,4 arttı.
Analistler ÜFE bilgilerinin, Fed’in gevşeme sürecinde atacağı adımlarının daha “yumuşak” olacağını doğrular nitelikte olduğunu söyledi.
ABD’de birinci defa işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı, 7 Eylül ile biten haftada 2 bin artışla 230 bine çıkarken, piyasa beklentilerinin hafif üzerinde gerçekleşti. İşsizlik maaşı müracaatlarının hafif bir artış kaydetmesi, iş gücü piyasasındaki yavaşlamaya karşın işten çıkarmaların hala düşük düzeyde olduğuna işaret etti.
Ayrıca, ülkede 30 yıl vadeli mortgage (konut kredisi) için ortalama faiz oranı geçen hafta yüzde 6,43’ten yüzde 6,29’a gerileyerek, Şubat 2023’ten bu yana en düşük düzeyine indi. Mortgage müracaatları ise yüzde 1,4 yükseldi.
Öte yandan ABD Ulusal İktisat Kurulu Yöneticisi Laell Brainard enflasyondaki yavaşlamaya dikkati çekerek, “Enflasyon konusunda bir sayfanın kapandığını düşünüyorum.” sözünü kullandı.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Sözcüsü Julie Kozack da ABD’de enflasyonda üst taraflı risklerin azaldığına işaret ederek, Fed’in gelecek hafta faiz indirimine başlamasının yerinde olduğunu düşündüklerini bildirdi.
Analistler, Fed’in gelecek hafta açıklayacağı faiz kararının piyasaların odağında bulunduğunu belirterek, Fed Başkanı Jerome Powell’ın açıklamalarının bankanın bundan sonraki siyasetlerine ait ip ucu verebileceğini söyledi.
Öte yandan, New York Fed’in yayımladığı Tüketici Beklentileri Anketi’nin sonuçlarına nazaran de ABD’de tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi, ağustosta da değişim göstermeyerek yüzde 3 oldu.
Fed’in Kontrolden Sorumlu Lider Yardımcısı Michael Barr’ın büyük bankaların sermaye gerekliliklerini artıracak taslak kuraldaki değişiklikleri açıklaması da öne çıktı. Barr, sermaye gerekliliklerini artırmanın yararları ve maliyetleri olduğuna işaret ederek, alınan geri bildirimler ışığında ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) ve Para Ünitesi Denetim Ofisi (OCC) iştirakinde sunulan yeni teklifle büyük bankaların sermayesinde yüzde 9 artış öngörüldüğünü söyledi.
Öte yandan, Fed’in iç kontrol birimi, Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic’in daha evvel bankanın yatırım kısıtlamalarını ihlal ettiği istikametindeki savlara ait raporunu yayınladı. Fed, Bostic’in zımnî bilgilere dayalı süreç yaptığına dair bir delil bulamadığını belirtti.
Siyasi tarafta ise ABD başkanlık yarışında Demokrat aday Kamala Harris ile Cumhuriyetçi aday Donald Trump, epey hararetli geçen birinci canlı yayın tartışmasında iç siyasetten iktisada birçok başlıkta ayrışan görüşlerini ortaya koydu. Münazara sonrası bahis piyasalarında ABD başkanlık yarışında Demokrat aday Kamala Harris’in önde olduğu gözleniyor.
Bu gelişmelerle ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi, haftayı 7 baz puan azalışla yüzde 3,65’ten tamamladı. Dolar endeksi, yüzde 0,1 gerileyerek 101,1 düzeyine gerilerken, 2 bin 586,1 dolarla rekor seviyeyi gören altının fiyatı da yüzde 3,2 artışla 2 bin 578,2 dolara yükseldi.
70 doların altına düşerek yaklaşık 3 yılın en düşük düzeyini nazaran Brent petrolün varil fiyatı, haftayı yüzde 0,5 artışla 71,7 dolardan tamamladı.
NEW YORK BORSASI HAFTAYI YÜKSELİŞLE TAMAMLADI
New York borsasında Fed’in 50 baz puanlık faiz indirimine gideceğine yönelik beklentilerin güçlenmesiyle geçen haftayı yükselişle tamamladı.
Kurumsal tarafta, son vakitlerde satış baskısıyla karşı karşıya kalan teknoloji şirketlerinden Nvidia’nın payları haftayı yüzde 15,8 yararla tamamladı. Microsoft’un payları yüzde 7,19, Amazon’un payları yüzde 8,81 ve Tesla’nın payları yüzde 9,28 yükseldi.
Bazı bankaların paylarındaki bedel kaybı ise dikkati çekti. JPMorgan Chase payları 2025’te net faiz geliri görünümünü yumuşatması sonrasında yüzde 3,83 düşerken, Goldman Sachs’ın payları de yüzde 0,13 geriledi.
ABD başkanlık yarışında Demokrat aday Harris’in Cumhuriyetçi aday Trump’la karşı karşıya geldiği canlı yayında ABD’nin yabancı petrole olan bağımlılığını azaltmak için “çeşitli güç kaynaklarının” destekçisi olduğunu söylemesi sonrasında da alternatif güç şirketleri First Solar’ın payları yüzde 9,65, Enphase Energy’nin payları yüzde 1,16 artış gösterdi.
Boeing fabrikası emekçilerinin 737 Max dahil birden fazla uçağın üretimini etkileyecek greve gitmesinin akabinde şirketin payları yüzde 0,54 kıymet kaybetti.
Öte yandan, ABD Hazine Bakanlığı, yıllık karı 1 milyar doları aşan şirketlerin en az yüzde 15 kurumlar vergisi ödemesine yönelik teklifini yayımladı. Taban vergi ile 2025’te 20 milyar dolar, gelecek 10 yılda da 250 milyar dolardan fazla gelir elde edileceği iddia ediliyor.
Bu gelişmelerle Nasdaq endeksi yüzde 5,9, Dow Jones endeksi yüzde 2,60, S&P 500 endeksi yüzde 4 bedel kazandı.
Gelecek hafta pazartesi New York Fed sanayi endeksi, salı perakende satışlar, sanayi üretimi, kapasite kullanımı, çarşamba Fed’in faiz kararı, konut başlangıçları ve inşaat müsaadeleri, perşembe haftalık işsizlik maaşı müracaatları, öncü göstergeler endeksi, 2. el konut satışları takip edilecek.
AVRUPA BORSALARI ECB’NİN FAİZ KARARININ AKABİNDE HAFTAYI MÜSPET TAMAMLADI
Avrupa borsalarında Avrupa Merkez Bankasının (ECB) üç temel siyaset faizinde indirimin gitmesinin akabinde alıcılı bir seyir hakim oldu. Bölgede açıklanan bilgilere nazaran, ECB mevduat faiz oranını 25 baz puan, ana refinansman faizi ve marjinal borçlanma faizini 60’ar baz puan indirdi. Böylelikle ECB, piyasa beklentileri doğrultusunda yılın ikinci faiz indirimine gitti.
Banka ayrıyeten bu yıla ait ekonomik büyüme kestirimini iç talebin katkısının zayıflayacağı öngörüsüyle yüzde 0,9 düzeyinden yüzde 0,8’e düşürdü. Karar sonrası düzenlenen basın toplantısında konuşan ECB Başkanı Christine Lagarde, Avro Bölgesi’nde ekonomik büyümenin birtakım zorluklarla karşı karşıya kaldığını belirterek, “Kısıtlayıcı para siyasetinin giderek azalan tesiri, tüketim ve yatırımları desteklemelidir.” dedi.
Lagarde, dataların, enflasyon gayelerine hakikat yol almada kendilerine garanti verdiğini belirterek, “Projeksiyonlarımızın sağlamlığı ve dayanıklılığına olan inancımız arttı.” sözünü kullandı.
Öte yandan, Eski Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı ve eski İtalya Başbakanı Mario Draghi, Avrupa Birliği (AB) iktisadının global gelişmeler karşısında nasıl rekabetçi kalabileceği konusundaki raporunu AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’e sundu.
Raporda, AB’nin ABD ve Çin ile ekonomik olarak rekabet edebilmesi için daha koordineli bir sanayi siyasetine, süratli karar alabilmeye, yatırımları artırmaya ve ortak borçlanmaya muhtaçlığı olduğu kaydedildi.
Bu gelişmelerle, avro/dolar paritesi haftayı yüzde 0,1 azalışla 1,1080 düzeyinden tamamladı.
Analistler kurumsal taraftaki haber akışı sonrası otomotiv dalında satış baskısının öne çıktığını belirterek, Alman araba paylarında sert düşüşlerin olduğunu söyledi
Münih merkezli araba üreticisi BMW Group, fren sistemindeki problemler nedeniyle 1,5 milyon aracını geri çağıracağını duyururken, şirket, 2024 mali yılına ait beklentilerinde düzenlemeye gitti.
Alman araba üreticisi Volkswagen tasarruf ve maliyet azaltma tedbirleri kapsamında tarihinde birinci defa Almanya’daki fabrikalarını kapatmayı değerlendirirken, şirket 30 yıllık istihdam müdafaa muahedesini erken sonlandırılacağını teyit etti.
Audi’nin Brüksel’deki fabrikasında ise gelecekte üretilmek üzere rastgele bir model tahsis etmemesinin akabinde yaşanan belirsizlik devam ediyor.
Bu gelişmelere rağmen Volkswagen’ın payları yüzde 0,41 artarken, Mercedes payları yüzde 2,3 ve BMW’nin payları yüzde 6,24, Continental’in payları yüzde 8,50 düşüş kaydetti.
Alman Commerzbank, İtalyan UniCredit SpA bankasının yüzde 9 payını satın aldığını açıklamasının akabinde günü yüzde 23 paha kazanarak kapattı. UniCredit fiyatı ise yalnızca yüzde 1,88 yükseldi.
Analistler, gelecek hafta Avrupa’da İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) faiz kararının piyasaların odağında bulunacağını belirterek, bankanın siyaset faizinde değişikliğe gitmesinin beklenmediğini söyledi.
Bölgede açıklanan bilgilere nazaran, Almanya’da Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ağustosta beklentiler dahilinde yıllık yüzde 1,9 artarken, aylık bazda yüzde 0,1 geriledi.
İngiltere’de temmuz ayına ait sanayi üretimi aylık yüzde 0,8, yıllık bazda da yüzde 1,2 azalış kaydederek kestirimlerin altında gerçekleşti.
Kurumsal tarafta ise
Bu gelişmelerle İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,12, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,54, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,83, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 2,11, kıymet kazandı.
Gelecek hafta pazartesi Avro Bölgesinde dış ticaret istikrarı, salı Almanya’da ZEW endeksleri, çarşamba Avro Bölgesinde enflasyon, perşembe BoE’nin faiz kararı, cuma Almanya’da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve Avro Bölgesinde tüketici itimat endeksi takip edilecek.
ASYA BORSALARI KARIŞIK SEYRETTİ
Asya tarafında geçen hafta karışık bir seyir hakim olurken, başta Japon yeni olmak üzere bölgedeki mahallî para ünitelerinin paha yararı hisse piyasalarındaki yükseliş eğilimini törpüledi.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) üyesi Naoki Tamura, yaptığı açıklamada, gelecek yılın sonuna kadar faiz oranlarını en az yüzde 1’e yükseltmesi gerektiğinin altını çizerek, “Faiz oranlarını uygun bir vakitte ve birkaç basamakta yükseltmeliyiz.” sözünü kullandı.
Bankanın başka üyelerinde Junko Nakagawa da yaptığı açıklamada enflasyonun yolunda gitmesi durumunda faiz oranlarını artırmaya hazır olduklarının sinyalini verirken “Reel faiz oranlarının şu anda çok düşük olduğu göz önüne alındığında, ekonomik ve fiyat varsayımlarımızın yakalanması halinde, yüzde 2’lik enflasyon maksadımıza sürdürülebilir ve istikrarlı bir biçimde ulaşma açısından nakdî takviyenin derecesini ayarlayacağız.” tabirini kullandı.
Analistler, BoJ’un gelecek hafta açıklayacağı faiz kararında faizleri sabit bırakmasının beklendiğini fakat bankanın sıkılaşma adımlarına yönelik piyasa beklentilerinin güçlü kalmaya devam ettiğini söz etti.
Söz konusu açıklamalar sonrasında dolar/yen paritesi haftayı evvelki haftanın yüzde 1,1 altında 140,8’den tamamladı.
Bölgede açıklanan bilgilere nazaran Japonya’da 2. çeyrek Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) çeyreklik olarak yüzde 0,7, yıllık bazda ise 2,9 ile beklentilerin altında yükseliş kaydederken, temmuz ayına ait cari süreçler istikrarı 3 trilyon 193 milyar yen ile öngörülerin üzerinde gerçekleşti. Ülkede, temmuz ayına ait sanayi üretimi aylık yüzde 3,1, yıllık bazda yüzde 2,9 artarken, temmuz ayı kapasite kullanım oranı yüzde 2,5 yükseldi.
Japonya’da ayrıyeten ağustos ayına ait Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) aylık 0,2 azalışla, yıllık bazda yüzde ise 2,5 artışla beklentileri altında gerçekleşti.
Çin’de ağustos ayına ait TÜFE yüzde 0,6 yükseliş ile öngörülenden daha az artarken, ÜFE yüzde 1,8 azalışla iddiaların altında kaldı. Analistler, ülkede tüketici fiyatlarındaki artışın 17 aydır sıfıra yakın seyrederken, üretici fiyatlarının 23 aydır gerilediğini söyledi.
Söz konusu durum Çin’de resesyon kaygılarının tekrar güçlenmesine neden olurken, Çin hükümetinin ekonomiyi desteklemek gayesiyle gerekli adımları atmakta geç kalabileceği telaşı satış baskısını derinleştiriyor.
Ülkede, ağustos ayı dış ticaret fazlası 91 milyar dolar ile beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, ihracat yüzde 8,7 artışla öngörüleri aştı. İthalat ise yüzde 0,5 yükselişle beklentilerin gerisinde kaldı.
Analistler ithalatta beklenenin altında gelen dataların sakinlik tasalarını beslediğini belirterek, ülkenin bölgenin en değerli ithalatçısı ve ihracatçısı pozisyonunda olduğunu anımsattı.
Ülkede emlak kesiminde süregelen sorunların de hisse piyasalarına yansımaya devam ettiğini kaydeden analistler, Çin piyasalarında temkinli duruşun sürdüğünü söyledi.
Öte yandan Güney Kore’de işsizlik oranı yüzde 1,9 düzeyine geriledi. Ağustos ayında işsizlik oranı yüzde 2,5 düzeyinde bulunuyordu.
Bu gelişmelerle haftalık bazda Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,52, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,22 bedel kazanırken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,43 Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 2,23 bedel kaybetti.
Gelecek hafta cuma BoJ’un faiz kararı takip edilecek.
YURT İÇİ PİYASALARDA GÖZLER TCMB’NİN FAİZ KARARINA ÇEVRİLDİ
Yurt içinde geçen hafta düşüş eğilimi öne çıkarken Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 0,88 paha kaybederek 9.685,49 puandan tamamladı.
Dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,1 altında 33,9499’dan kapattı.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.450 ve 9.400 puan düzeylerinin dayanak, 9.750 ve 9.850 düzeylerinin direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.
Yurt içi piyasalarda gelecek hafta pazartesi bütçe istikrarı, salı konut satışları, perşembe TCMB faiz kararı, cuma tüketici inanç endeksi takip edilecek.
AA Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistlerin tamamı, eylül ayında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) siyaset faizini yüzde 50’de sabit bırakmasını bekliyor.
Ekonomistlerin yıl sonu siyaset faizi beklentilerinin ortalaması ise yüzde 46,65 olarak hesaplandı.