Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 28 Mayıs seçimlerinden sonra zaferle çıkmasının akabinde açıkladığı yeni hükümet, tıpkı seçim maratonu üzere Arap medyasının yakın takibindeydi. Birçok Arap gazetesi bilhassa de Hakan Fidan’ın Dışişleri Bakanı olmasına ve Mehmet Şimşek’i bekleyen şiddetli vazifeye odaklandı.
Suriye idaresinin memleketler arası topluluğa yine dönmesinden sonra uzun müddettir Suriye muhalefetine ne olacağı ve muhalefet için nasıl bir yol izleneceği merak konusuydu. Fakat Suriye muhalefetini temsil eden birtakım siyasi oluşumlar bir yana yanıt bekleyen en güç soru, silahlı muhalefet ve ailelerine ne olacağı.
Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas’ın sağlık durumuna ait olumsuz haberler son periyotlarda artmış durumda. Abbas’ın sıhhat durumundan ötürü siyaset sahnesinden çekilmesi ihtimali gerek Filistin içerisinde gerekse de İsrail ve ABD’de kıymetli bir gündem unsurunu oluşturuyor.
Bu hafta Arap gazetelerinden derlediğimiz kimi yorumlar şöyle:
‘YENİ SEÇİLEN AMERİKAN BAŞKANI GİBİ’
Türkiye Cumhurbaşkanı’nın seçimlerden sonra yeni hükümetini kurarken getirdiği değişiklikler, onun Amerikan usulüyle hareket ettiği algısını oluşturuyor. Yeni bir dışişleri bakanı, yeni savunma bakanı, yeni bir istihbarat başkanı ve de bunların yanında daha evvel hükümette yer almış bir maliye bakanı.
Bu ekip, her ABD başkanı değiştiğinde değişen ekip oluyor. Yeni bir ABD başkanı her göreve geldiğinde onun en yakınındaki takım de bu oluyor.
ABD’de tarım bakanı, eğitim bakanı veya sanayi bakanının kim olduğu yahut isimleri pek bilinmezken, savunma, dışişleri ve hazine bakanları ile istihbarat liderleri dünya basınında birer yıldız üzere daima yer alırlar. Bütün dünya kamuoyu onların isimlerini daima duyar ve fotoğraflarını daima görür.
Ankara’da da, Dışişleri Bakanlığı eski istihbarat başkanı Hakan Fidan’a, onun vazifesi de daha evvel Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü olan İbrahim Kalın’a verildi. Savunma Bakanı Yaşar Güler olurken Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ise Mehmet Şimşek getirildi. Şimşek’in misyonu, daima paha kaybeden Türk Lirası’nın daha fazla düşüşünü önlemek ve artan enflasyon karşısında fiyatları durdurmak.
Şimşek için en kıymetlisi Erdoğan’ın sıkıca sarıldığı faizi sabitleme teorisinin gözden geçirilmesi gerektiğine Erdoğan’ı ikna etmek ve onu değiştirebilmek için çalışmaktır. Çünkü bu siyaset ne TL’nin dolar karşısında bedel kaybetmesini durdurabildi, ne de enflasyonu önleyebildi. (Süleyman Cuda / Mısır Al Youm Gazetesi)
‘TÜRKİYE’DE YENİ HÜKÜMETİN ŞİFRELERİ’
Recep Tayyip Erdoğan, Recep Tayyip Erdoğan’a sırtını döndü. Lakin bu değişim, bir yanda ulusal ruhu, öteki yanda Müslüman Kardeşler fikrinden uzak, ölçülü İslami eğilimi birleştiren derin Türk devletinin çeşitli kurumlarıyla kendisine çizdiği hudutlar içinde kaldı.
Erdoğan fiili olarak, Müslüman Kardeşler ideolojisi ve Osmanlı İmparatorluğu’nun ihtişamının tekrar dirilişiyle ilgili hayallerinden vazgeçmiş durumda ve kurduğu hükümet, Vladimir Putin’in kaybettiği Ukrayna savaşı sonrasını düşünen derin bir Türk devletinin varlığını yansıtıyor. Yeni hükümet başta Suriye’deki duruma bakış açısında kimi çelişkileri bir ortaya getirse de, kelam konusu derin devletin bölgedeki ve memleketler arası alandaki gerçek istikrarlarla uzlaşmak istediğini göstermektedir.
Erdoğan, bilhassa ekonomik alanda daha fazla başarısızlıktan kaçınmak için bu sefer farklı bir hükümet kurdu. Örneğin, kendisinin savunduğunun bilakis, enflasyonu düşürmenin faizi düşürmekten değil yükseltmekten geçtiğine inanan Kürt asıllı eski bir iktisat bakanını getirdi. Yeni Maliye Bakanı, Batman ilinin küçük bir köyünde Kürt bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Mehmet Şimşek’tir. Erdoğan daha önce onu Maliye Bakanı olarak atamış, ardından enflasyon konusunda ortalarında çıkan uyuşmazlık nedeniyle misyonundan almıştı.
Açıkça görülüyor ki, Türkiye Cumhurbaşkanı gerçeklerle yüzleşmeyi kabul etmek zorunda kaldı. Erdoğan’ın başdanışmanlarından İlnur Çevik, enflasyonu düşürmek için ne yapılması gerektiğine Şimşek’in karar vereceğini doğruladı.
Görünen o ki, Türk kurumları Erdoğan’ın cumhurbaşkanı pozisyonunda kalmasını tercih etti. Çünkü bu kurumlar, Erdoğan’ın rakibi Kılıçdaroğlu’na fark attığı kırsal kesitleri farklı hallerde etkileyerek Erdoğan’ın kaybetmesini sağlayabilirdi. Türk devlet kurumları, her şeyin bölgesel ve memleketler arası seviyede tam olarak netleşmesini beklemeyi ve istikrarı seçti. (Hayrallah Hayrallah / Londra Merkezli El Arab Gazetesi)
‘SURİYE MUHALEFETİ TESLİM BAYRAĞINI NE VAKİT KALDIRACAK?’
Suriye’nin Arap Birliği’ne geri dönmesi ve Esad’ın Cidde’deki Arap Birliği toplantısına katılmasının akabinde Suriye ve ABD ortasında Umman’ın başşehri Maskat’ta bir görüşmenin olacağına dair haberlerden sonra, Suriye muhalefetinin -veya ondan geriye ne kaldıysa- önünde Şam ile masaya oturmak ve yeşil bir uçağa atlayarak Suriye’ye yanlışsız yola çıkmaktan diğer bir seçenek kalmadı. Bilhassa de Katar ve Türkiye başta olmak üzere müttefiklerinin hepsinin onları yalnız bırakmasından sonra.
Suriyelilerin muhalif kurulunun 36 kişilik yüksek heyetinden 28’inin katıldığı Cenevre’deki toplantının akabinde yapılan açıklamada siyasi duruşlarında esaslı değişiklikerin olduğu işaretleri verildi. Bu değişimler de alanda var olan gerçekliğin kabulü, bölgesel ve memleketler arası dengelerin gözetilmesi ve Şam’daki rejimin yıkılacağına dair bütün beklentilerin boşa çıktığının kabulüdür.
Suriye muhalefetine bu formda bir açıklamayı yaptıran ve son devirde yaşanan gelişmeler de şu haldedir:
Birincisi; Recep Tayyip Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı ve Adalet ve Kalkınma Partisi parlamentodaki sandalyelerin çoğunluğunu almayı başardı. Başta Mısır, Suriye ve Körfez ülkeleri olmak üzere tüm eski muhalif ülkelere açılmaya karar verdi. Ayrıyeten Müslüman Kardeşler hareketiyle temsil edilen Suriye ve Mısır muhalefetinin beklediğinin tersine Rusya-İran ittifakına daha da yakınlaştı.
İkincisi, Suriyeli muhalif ve iş adamı Becerikli el-Daghim’in Türk vatandaşlığı iptal edildikten sonra Katar’a teslim edilmesi ve oradan Suriye pasaportu çıkarıldıktan sonra Şam biletinin kesilecek olması.
Üçüncüsü de, 9 yıldır ülkede ikamet etmesine karşın Türkiye’nin Mısır muhalefetinden elini çekmesi ve takımların ülkeyi terk etmelerini ve kendilerine diğer bir inançlı bölge bulmalarını istemesidir. Mısır muhalefetinin değerli ismi Vecdi Ganim’in ikametinin iptal edilmesi ve altı yıldır burada yaşamasına karşın kendisine vatandaşlık verilmemesi bunun için çarpıcı bir örnektir.
Bütün bunlar göz önüne alındığında Suriye muhalefetinin Suriye’ye geri döneceğini söyleyebiliriz lakin asıl soru, silahlı muhalefet ve ailelerinden oluşan yüzbinlerce kişi nereye gidecek? (Rai Al Youm Gazetesi)
‘FİLİSTİN ABBAS SONRASINA HAZIRLANIYOR’
88 yaşındaki Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas’ın görevlerini daha uzun müddet yürütecek kadar sağlıklı olmadığına dair tıbbi raporların çoğaldığı bir ortamda hem İsrail tarafı hem de Filistin idaresinde birtakım taraflar yeni periyoda hazırlanıyor. Çünkü hem Amerika Birleşik Devletleri hem de İsrail, Abbas’tan sonra Fetih hareketi içerisindeki tarafları birleştirecek birini bulamamanın kaygısı içerisindeler. Fetih Hareketi içerisinden gazetemize bilgi veren birtakım kaynaklar Abbas’ın geçtiğimiz haftalarda birtakım testler için hastaneye gitmesi gerektiğini lakin bunun yerine tabiplerin getirildiğini ve bunun birkaç sefer tekrarlandığını belirtti. Hatta Ebu Mazen (Abbas) son Birleşmiş Milletler ziyaretinden evvel de Ürdün’de doktor kontrolünden geçti.
Bütün bu gelişmeler, Abbas sonrası için bir halef üzerinde uzlaşılması gerektiği ve ortadaki ihtilafların bir kenara bırakılarak, hareketin içerisinde gerek siyasi gerekse de örgütsel problemlerin yine ele alınmasını sağlayacak biçimde hareket edilmesi gerektiği istikametindeki tartışmaların ağırlaştığı bir devirde yaşanmaktadır. Kaynaklara nazaran, hareket içerisindeki ikinci düzey takımlar ve halk tabanı, Abbas’ın halefi olarak Mervan Barguti’nin geçmesinden yana. (Barguti uzun müddettir İsrail hapishanelerinde tutuluyor ve halk ortasında kendisine yönelik büyük bir sempati var) Lakin bu da Fetih hareketi içerisindeki birinci derece yönetici takımlar tarafından reddediliyor. Bunun da nedeni bu takımların birçoklarının, kendilerinde Abbas’ın yerine geçme hakkını görmeleridir.
Gerek Fetih Hareketi gerekse de Hamas yöneticileri, Mahmut Abbas’ın siyaset sahnesinden çekilmesini bekliyorlar. Lakin Fetih’in başına kimi geçeceği halindeki çekişmelerin yanı sıra Fetih takımlarının son periyotlarda oluşturduğu silahlı kümeler ile 2021 sonrasında Batı Şeria’da ortaya çıkan silahlı kümeler ortasında mümkün çatışmalara da kendilerini hazırlamaktadırlar. (Lübnan El Akhbar Gazetesi)