Basın tarihi denince bu tarih yalnızca Türk basınından ibaret değil elbette.
2009 yılındaki İngiliz basınının gündemini merak ettim… Hem Türkiye’ye hem dünyaya ilişkin ne haberler yayınlamışlar, gündemde neler varmış diye.
2 Ekim 2009 tarihli İngiliz basınında Türkiye’yle ilgili iki haber vardı.
The Economist dergisi, geçen hafta Basın Tarihi’nde “Asrın Vergi Cezası” başlığıyla yazdığım Maliye Bakanlığı’nın Doğan Medya Grubu’na kestiği vergi cezasını gündeme getiriyordu.
Haber-analiz “Hükümetin, Türkiye’nin en büyük medya kümesiyle çabası çirkinleşiyor” başlığıyla verilmişti.
Vergi cezasıyla ilgili tartışmaların geniş bir özeti yapıldıktan sonra hususun farklı bir yanına değinilmekteydi:
“Bazı gözlemcilere göre Aydın Doğan ile Recep Tayyip Erdoğan arasındaki uğraşın basın özgürlüğü problemi ile pek bir ilgisi yok.
“Olay daha çok, Anadolu kökenli ve dindar yeni bir teşebbüsçü sınıfın ortaya çıkışıyla ilgili.”
“Bu sınıf AKP’nin yükselişinin simgelerinden birini oluşturuyor. Doğan Grubu’nun da bir kesimi olduğu eski İstanbul seçkini gerilerken, onlar giderek güçleniyor.”
* * *
İstisnasız tüm İngiliz basınında yer alan şimdiki haber ise IMF Başkanı Strauss-Kahn’a Bilgi Üniversitesi’ndeki konuşması sırasında ayakkabı fırlatılmasıydı.
2008 krizinin dünyayı kolları ortasında çıtırdatmağa devam ettiği 2009 yılında IMF-Dünya Bankası toplantıları ikinci defa İstanbul’da yapılıyordu.
Strauss-Kahn’ın konuşmasının sonuna hakikat bir öğrenci “IMF Türkiye’den defol” diyerek ayakkabısını fırlattı.
Ayakkabı konuşma yapılan platforma düştü ve Strauss-Kahn’a isabet etmedi. Soğukkanlılığını bozmayan IMF Başkanı, “Bu da nedir? Bir ayakkabı. Pek de hoşuma giden bir şey değil” diyerek gülümsedi.
Eylemi gerçekleştiren Selçuk Özbek akşam saatlerinde özgür bırakıldı.
* * *
İşin farklı yanı birçok defa Fransız hükümetlerinde bakan olarak da bulunan IMF Başkanı, Fransız Sosyalist Parti üyesi solcu bir siyasetçiydi.
Üstelik yapılacak 2012 Başkanlık seçimlerinin en güçlü adayıydı.
Ancak daha sonraki yıllarda adı ABD’de kaldığı oteldeki temizlikçi bayana taciz olayına karıştı.
Hayatı alt üst oldu, siyasal geleceği karardığı üzere Fransa’nın en ünlü gazetecilerinden biri olan eşi Anne Sinclair’den de ayrıldı.
Olup biteni, Başkanlık seçimlerindeki çok güçlü konumu nedeniyle kendisine kurulan bir tuzak olarak değerlendirenler de oldu.
* * *
2 Ekim 2009 tarihli Financial Times, IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn’a İstanbul’da ayakkabı fırlatılması vesilesiyle, IMF-Türkiye bağlantılarını değerlendiriyordu.
Türkiye’nin bir periyot, IMF’nin en devamlı müşterisi olduğunu yazan gazete, gelinen noktayı ise şu satırlarla özetliyordu:
“Türk hükümeti, artık IMF’nin ne kaynağına ne de siyasi rehberliğine muhtaçlık duyduğunu kanıtlamakta kararlı. Üstelik bu kararlılık, resesyonun tesirlerinin hissedildiği bir periyotta sergileniyor. Fakat IMF’ye nazaran, Türkiye iktisadı bu yıl misal yapıdaki ülkelere kıyasla daha fazla zorluk çekecek olsa da daha süratli toparlanacak.”
“IMF Dünya Ekonomileri Çalışmaları Araştırma Kısmı Başkanı Jörg Decressin ise durumu ‘Türkiye üretim bölümünün büyüklüğü ve yükü nedeniyle daha dinamik’ diye kıymetlendiriyor.
“Decressin, Türkiye’nin gayri safi yurt içi hasılasının bu yıl yüzde 6,5 küçüleceğini, fakat 2010’da yüzde 3,7 artacağını söylemekte.”
* * *
2009’da da İran tekrar gündemdeymiş…
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin daimî üyeleri ve Almanya, nükleer programı ile ilgili olarak İran ile müzakere masasına oturmuş.
Gazeteler, Ekim 2009 Cenevre’deki buluşmanın İran’ın nükleer programı ile ilgili krizin tahlili konusunda umutları yeşerttiği görüşünde birleşiyordu. Örneğin 2 Ekim 2009 tarihli The Guardian şu satırlara yer veriyordu:
“Cenevre’deki müzakerelerde varılan muahedeler, Tahran ile son üç yılda yürütülen müzakerelerdeki en değerli ilerlemeye işaret ediyor. Nükleer krizin en azından süreksiz olarak dindirilmesi ismine da umut vaat ediyor.
Batılı diplomatlar temkinli davranıp, bu ön mutabakatların sıra ayrıntılara geldiğinde çözülebileceğini belirtiyor. Lakin tamamlanmaları durumunda bu muahedeler, İran’a yönelik yeni yaptırımlar ve muhtemel askeri müdahale tehdidini öteleyecek.”
Bu antlaşma 2013 yılında imzalandı.
O günlerdeki yorumlardan biri şöyleydi:
“1979 İslam Devrimi’nden bu yana ABD ile arbedeli olan, Suriye, Filistin ve Lübnan’da Batı ve İsrail’in çıkarlarına karşı vekalet savaşları yürüten İran, birinci sefer Washington ile bir mutabakatın altına imza koydu. Bu kararın bölge için, Amerikan idaresinin ikili münasebetleri için ve Türkiye için önemli sonuçları olacak. Bu gelişme hem fırsatlar hem de yeni riskler içeriyor.
“Değişen istikrarın merkezinde yıllarca İran’ın kuşatılması vardı. ABD Ortadoğu’da yaklaşık son 40 yılı Batılı ve bölgesel müttefikleriyle birlikte İran’ı çeşitli ittifaklarla dengeleyerek geçirdi. Amerikan idaresini önceliği, Batı ekonomilerinin birincil çıkar alanı olan Basra Körfezi’nin, petrol akışının, üretiminin ve fiyatlarının denetim altında tutulmasına verdi.”
Bugün ise durum malum…
* * *
2 Ekim 2009 tarihinde, yani 15 yıl evvelki İngiliz basınında çıkan haberlere göz atmak hem o zamanki durumu hem öngörüleri hem de bu öngörülerin ne kadar yanlışsız ya da yanlış çıktığını gösteriyor.
Tahmin edilenlerin gerçekleşip gerçekleşmediğini görüyorsun.
Ama ben en çok IMF’nin sosyalist Liderini protesto eden genç öğrencileri merak ettim… IMF’nin sarsıcı tedavilerine rahmet okutan bugünkü Türkiye için ne düşünüyorlar sanki?
P24’ten alınmıştır.