Avrupa Etraf Ajansı’nın (EEA) “Kanseri Yenmek – Etrafın Rolü” isimli raporuna göre Avrupa Birliği (AB) genelinde her yıl yaklaşık 3 milyon yeni kanser hadisesi ortaya çıkarken, 1,3 milyon kişi kanser nedeniyle hayatını kaybediyor. Hasta yükünün ekonomik maliyeti 2018’de yaklaşık 178 milyar Euro olarak hesaplandı.
Rapora nazaran, kanser hadiselerine neden olan çevresel faktörlerin başında hava kirliliği geliyor.
“Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı” hasebiyle hava kirliliğinin kanser hastalığındaki rolü hakkında değerlendirmelerde bulunan Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Derneği Genel Lideri Prof. Dr. Tezer Kutluk, hava kirliliği, sigara dumanı, radon, ultraviyole radyasyon, asbest, belli kimyasallar ve başka kirleticilere maruz kalmanın, Avrupa’daki tüm kanser hadiselerinin yüzde 10’undan fazlasına neden olduğunu belirtti.
Kutluk, “Çalışmalar bize gösteriyor ki iç ve dış ortamdaki hava kirliliği Avrupa’da tüm kanserlerin yüzde 1’inden, kanser ölümlerinin ise yüzde 2’sinden sorumlu. Akciğer kanserinden ölümlerde ise hava kirliliğinin rolü yüzde 9’a çıkıyor” dedi.
Partikül unsurların teneffüsle insan bedenine girerek kansere yol açabildiğini vurgulayan Kutluk, “Solunum sisteminin ve akciğer kanserinin en büyük maksat olmasıyla birlikte, bu hususların, bedenden atılırken temas ettiği böbrek, mesane ve yemek borusu üzere öbür organlarda da kansere neden olabileceği tespit edildi.” tabirini kullandı.
“KANSER İÇİN SEBEP OLUŞTURABİLİR”
Özellikle iş yerinde maruz kalınabilen kurşun, arsenik, kromium, kadmiyum, akrilamid, pestisit, bisfenol üzere unsurların, kanser için bir sebep oluşturabileceği ikazında bulunan Kutluk, şöyle devam etti:
“Dünyadaki tüm kanserlerin yüzde 3 ila 6’sı iş yerinde kanser yapan unsurlara maruziyetten kaynaklanıyor. Bunların başlıcaları; iş yerinde x ışını yahut gama radyasyon, her formdaki asbest, talaş tozu, akaryakıt ve katran maruziyeti. Radyasyon ve etrafla ilgili mesleksel maruziyetler deri kanseri, akciğer kanseri ve hematolojik kanserler, lösemi ve mesane kanseri ile ilişkili.”
“AZ GELİŞMİŞ ÜLKELERDE PARTİKÜL HUSUS DAHA FAZLA”
İç ortamda katı yakıtların kullanımından kaynaklanan hava kirliliğinin dünya genelinde her yıl 3,8 milyon mevtten sorumlu olduğunu aktaran Kutluk, dış ortamdaki hava kirliliğinin ise her yıl 6 ila 8 milyon mevte neden olduğuna dikkati çekti.
Düşük ve orta gelir kategorisi ülkelerde, kentlerin sıhhatsiz büyümesinden kaynaklı olarak hava kalitesinin düşük, partikül unsur konsantrasyonunun yüksek olduğunu işaret eden Kutluk, şunları kaydetti:
“Dış ortam havasında bulunan temel hava kirleticileri karbonmonoksit, ozon, kurşun ve asılı partiküler hususlar. İç hava kirliliğine ise bilhassa pişirme, ısınma üzere farklı emellerle kullanılan katı yakıtlar yol açıyor. Dış ortamdaki hava kirliliği her sene 500 bin civarında akciğer kanseri vefatına yol açıyor. Etraf kirliliği, Afrika ülkeleri üzere az gelişmiş ülkelerde daha yüksek oluyor zira partikül unsur daha fazla. Türkiye’de orta sıralarda yer alıyor.”
2020 yılında dünya genelinde 20 milyon yeni kanser hadisesi görüldüğünü ve bu sayının 2040’ta 29 milyona çıkmasının beklendiğini aktaran Kutluk, giderek artan çevresel tesirlerin, olay sayılarındaki artışta hissesinin olduğunu vurguladı.
Tarama, tedavi ve erken teşhisle yeni kanser hadiselerini azaltmanın mümkün olabileceğini lisana getiren Kutluk, kelamlarını şöyle tamamladı:
“2020’de dünyada yaklaşık 10 milyon kişi kanserden ölürken, 2040’ta kanserden ölen kişi sayısının 16 milyona çıkması bekleniyor. Burada kritik nokta şu: Tüm kanserler yüzde 30, 40 oranında önlenebilir. Birkaç kanser tipinde tarama mümkün, bir de tedaviyi eklerseniz süratli ve uygun davranıldığı takdirde bu 10 milyon mevtin 3-4 milyonunu kısa vakitte önlemek mümkün.”